Vi hadde ikkje så mange radiokanalar den gongen, og ikkje så mange radioar heller. Heime hos oss hadde vi ein, med ein ekstra høgtalar til ho Besta på loftet. Denne stod så fast på Vigra, at ein kunne tru det var brukt lim. Foreldra mine hadde lite sans for Radio Lux og anna utanlandsk som ein kunne finne fram til på kortbølgje eller mellombølgje. Men ein slags P4 hadde vi no likevel tilgang til: Fiskeribølgja! Her var ikkje språket så dana og blankpussa som i den tidas NRK, ikkje like mykje velmeint folkeopplysning. For det var ålvor i NRK den gongen, valutakursar og Oslo Børs, fiskerimeldingar med uforståelege glosar som ”juksa” og ”stampen”, foredrag og skulekringkasting, og konsertar, rett ålvorsame konsertar, gjerne med syngedamer av det slaget som far min kalla H-gjæler. I radioen kalla dei det sopranar.
Maria Callas, typisk H-gjæle.
Skulle ein den gongen oppleve å få høyre bannskap og andre saftige gloser på radio, måtte ein kunne kunsten å skru seg fram til fiskeribølgja. Det meste som der gjekk føre seg, var vel rett og slett nyttige meldingar fiskarar i mellom, men var ein trottig og heldig, kunne ein og få med seg meir Big Brother-aktige utsegner. Ja, ja eg veit no ikkje, forresten. Det vi tykte var dristige etermeldingar den gongen, går vel glatt gjennom laurdagsbarnetimen no. Og vi dreg på skuldrane og tenkjer i forbifarta at ”ei tid var og ei anna vart”.
Bokstaven F skal og få stå for Folkevogn. Det var han Einar, granne, lærar og far til Aud som hadde ei slik. Heime hos oss hadde vi ikkje bil, men traktor hadde vi, noko så sjeldsynt som ein Kramer, kjøpt i 1954, grøn, blank og ny. Om det å ha Kramer når alle andre hadde Ferguson var eit privilegium eller ei belastning, vert no etter som ein ser det, bror min vart i alle fall heitande Kramer i årevis. Sjølv har eg eit traumatisk Kramerminne som overskuggar det som måtte vere av velvilje: Far fekk ein 17. mai for seg at vi kunne køyre traktor ned til Vik i staden for å ta bussen, slik skikken var. Og der sat eg, i 17.mai-stasen på traktor nedgjennom heile Åmdalen, ein Canossa-gang forbi alle dei som hadde vet til å ta bussen ein slik dag.
Kramer, traktoren med passasjersete.
Men det var Folkevogn det skulle handle om. No var det vel ikkje heilt utan belastningsskadar å eige folkevogn heller, for folkevogna var tysk, og krigen var ikkje mange år unna, så ”Hitler-kalosje” var utnamnet på den første, svarte Folkevogna Einar hadde
"Hitlerkalosje"
For meg var i alle fall bilen meir enn god nok, for ettersom Anna og Einar tykte det var greit å ha selskap for Aud i baksetet, opna det seg nye horisontar for meg òg: Hovdebygda, der Einar hadde slekt, Håmyra i Volda og ein noko framandvoren stad langt borte som dei kalla Fiskå. Alle stader var det folk som tok vel imot også ein framand liten ekstragjest. Tante Lina på Fiskå og tante Jenny i Håmyra var systrene til Anna, og i mitt minne av det same blide slaget. Berre eitt vondt minne knyter seg til Fiskå; den gongen det vart servert bacalao! Korleis eg kom meg gjennom – eller utanom- denne skrekkøgla av ein matrett, minnest eg ikkje, det er vel fortrengt.
Bacalao, skrekk og gru!
Det var og folkevogna til Einar som førte meg til mitt livs første kinoframsyning, filmen der Danny Kaye spelar H.C. Andersen og syng ”Wonderful Copenhagen ” og ”Thumbelina”, ei mest ufatteleg storhending for ei Åmdals-taus som knapt hadde sett lysbilete på bedehuset.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar